U bogatoj povijesti kinematografije pamtimo brojne filmske priče koje je dio publike (ali i kritike) smatrao kontroverznima. Neki su taj “đavolji” status imali tek u vremenu premijere, a neki su ih uspjeli zadržati i desetljećima kasnije. Izdvojiti deset najkontroverznijih filmova svih vremena nezahvalan je zadatak, no ovo su svakako neki od onih koji nisu prošli ispod radara šokiranoj publici koja je analizirala “razinu (ne)morala” na ekranu.
Cruising (1980)
Krimić “Cruising” Williama Friedkina s Al Pacinom u glavnoj ulozi ovlaš se naslanja na roman istog imena novinara Geralda Walkera koji u fokus stavlja serijskog ubojicu čije su žrtve jedino gay muškarci. Film nije oduševio kritiku, a njujorška LGBT zajednica protiv njega je protestirala još u ljeto 1979. Tisuću prosvjednika marširalo je East Villageom tražeći od grada da zabrani snimanje filma, a Al Pacino je izjavio da razumije prosvjednike, ali da mu se niti u jednom momentu “nije učinilo da je film anti-gay”.
Citizen Kane (1941)
Film Orsona Wellesa “Građanin Kane” jedno je od najhvaljenijih filmskih ostvarenja u povijesti kinematografije. Radnja prati život medijskog magnata Charlesa Fostera Kanea i njegovu nemilosrdnu glad za moći te publici nije bila osobito sporna, no onaj kome je zapela za oko (ili, bolje rečeno, živac) je novinski magnat William Randolph Hearst koji je navodno poslužio kao inspiracija za glavni lik. Hearst je ponudio produkcijskoj kući 800 tisuća dolara da uništi negativ, a ono što ga je navodno najviše uzrujalo je prikaz negove ljubavnice Marion Davies.
An Andalusian Dog (1929)
Francuski nijemi film u trajanju od 17 minuta nastao je kao suradnja Luisa Buñuela i Salvadora Dalija, a produkciju je financirala Buñuelova majka. Nadrealan i inovativan za to vrijeme, film je smatran kontroverznim zbog scena kakve publika na platnu dotad nije vidjela (kao što je rezanje oka žiletom), a u Francuskoj su ga mjesecima nastojali zabraniti.
Deep Throat (1972)
“Duboko grlo” prvi je film pornografskog sadržaja koji je postao mainstream i tako zaslužio svoj kultni status. Nakon premijere glavna glumica Linda Lovelace postala je mega zvijezda, premda je film bio zabranjen za prikazivanje u mnogim državama. Dio publike koji je takav filmski sadržaj smatrao vulgarnim, kritizirao je “Deep Throat”, a film je potaknuo javnu raspravu o pornografiji i feminizmu, posebice nakon što je Lovelace izašla u javnost s priznanjem da ga je snimila pod dozom prisile.
The Last House on the Left (1972)
Godina 1972. bila je uzbudljiva za kinematografiju jer je, osim kontroverznog “Deep Throata”, izašao i “The Last House on the Left” Wesa Cravena. Film je remake švedskog “The Virgin Spring” Ingmara Bergmana, a radnja prati priču tinejdžerke Mari Collingwood koja je oteta, silovana i mučena. Kritičari nisu blagonaklono dočekali premijeru, a mnoge su zgrozile scene nasilja zbog čega je kritičar New York Timesa napisao da je izašao iz kina tijekom prikazivanja filma.
Kids (1995)
Američka coming-of-age drama koju je režirao Larry Clark, a u kojoj su svoje glumačke debije ostvarili Leo Fitzpatrick, Justin Pierce, Chloë Sevigny i Rosario Dawson, potresla je publiku jer je period “nježnih” tinejdžerskih dana prikazala kao spoj seksa i droge, ali nažalost i kobnih dijagnoza (kakve dotad nismo povezivali s klincima). Film je potaknuo i rasprave o dječjoj pornografiji.
Lolita (1962)
“Lolita” Stanleya Kubricka adaptacija je kultnog romana Vladimira Nabokova čija priča prati muškarca srednjih godina koji gaji opsesiju prema tinejdžerki. I sama priča zvuči vrlo kontroverzno, posebno za šezdesete godine, no Kubrickova reputacija na koncu je spasila stvar u SAD-u, dok je u Velikoj Britaniji maloljetnoj glavnoj glumici Sue Lyon bilo zabranjeno doći na premijeru.
A Clockwork Orange (1971)
Lista kontroverznih filmova ne može proći niti bez Kubrickove “Paklene naranče” s Malcolmom McDowellom u ulozi Alexa DeLargea, vođe bande delikvenata. Film je potresao publiku zbog bezumnog “ultra nasilja”, a kritika ju je većinom hvalila. No, zbog medijske hajke, sam je Kubrick zahtijevao da se prestane prikazivati u kinima u Velikoj Britaniji nakon premijere.
Love (2015)
I taman kad smo pomislili da nas u “novije vrijeme” više ništa ne može šokirati, Gaspar Noé je izbacio “Love”, erotsko-dramski film objavljen u 3D. Iako radnja filma nije ništa što u nekoj formi već nismo vidjeli, ono što je gledatelje ostavilo bez teksta su nesimulirane scene seksa između Karla Glusmana i Aomi Muyock koji glume par čija veza prestaje biti idilična kada u krevet pozovu zgodnu susjedu.
Basic Instinct (1992)
Kultni triler “Sirove strasti”, u režiji Paula Verhoevena, s Michaelom Douglasom i Sharon Stone u glavnim ulogama, uzburkao je duhove. U mnogim je zemljama prikazan u cenzuriranoj verziji iz koje su izbačene scene ubojstava te seksualno eksplicitne scene. Svejedno, film je postigao nezapamćen uspjeh, a upravo jedna od najpoznatijih filmskih scena svih vremena je scena policijskog ispitivanja u kojoj Catherine Tramell (Stone) križajući noge pokaže malo više nego što je pubika devedesetih običavala vidjeti na filmskom platnu.
